Przyszłe mamy często pytają o to, co w czasie ciąży jest dozwolone, a czego lepiej unikać. Faktem jest, że ciąża to w pełni naturalny stan, który w większości przypadków nie wyklucza prowadzenia dotychczasowego życia osobistego i zawodowego. Mimo to, aby chronić rozwijające się w brzuszku dziecko, kobieta brzemienna rzeczywiście powinna ograniczyć niektóre aktywności lub tymczasowo z nich zrezygnować i częściowo zmienić swoje przyzwyczajenia.

Łono matki to dla płodu całkowicie bezpieczne, jałowe środowisko, gwarantujące mu idealne warunki do wzrostu i rozwoju. Dziecko jest otoczone przez wody i błony płodowe, tworzące rodzaj ochronnej bańki, które zapewniają maluszkowi swobodę ruchów i ułatwiają płodową przemianę materii, a przede wszystkim amortyzują wstrząsy oraz stanowią skuteczną barierę antybakteryjną i przeciwwirusową. Ciężarna powinna być jednak świadoma, że to najbezpieczniejsze środowisko nie chroni płodu w stu procentach. Niektóre zachowania matki w czasie ciąży mogą okazać się wysoce niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia dziecka.

1. Styl życia i nałogi a ciąża

Kwestia zdrowego odżywiania się oraz rezygnacji z alkoholu i papierosów przez ciężarną wydaje się absolutnie zrozumiała. Kto jednak potrzebuje konkretnych wyjaśnień, jak dieta, sposób ubierania się, zażywanie leków czy stosowanie środków psychoaktywnych, tytoniu i alkoholu wpływają na płodność i ciążę, może zajrzeć do szczegółowego raportu Wzrost problemów z płodnością u kobiet i mężczyzn, czyli co utrudnia zajście w ciążę?.

2. Sport w ciąży

Ciąża to żaden powód, by rezygnować z aktywności fizycznej. Ćwiczenia pozwolą zadbać o ładną sylwetkę i dobrą kondycję, a także odpowiednio przygotują ciało do porodu i go ułatwią. Przyszłe mamy powinny wybierać mało urazowe, nieobciążające ćwiczenia fizyczne.

Sporty dozwolone w trakcie ciąży to m.in. fitness, joga i pilates dla ciężarnych, body ball, spokojna gimnastyka rozciągająca, ćwiczenia na mięśnie Kegla, pływanie, aqua aerobik, jazda na rowerze stacjonarnym, tai-chi (bez elementów sztuk walki) oraz spacery i nordic walking.

Z kolei sporty zabronione w trakcie ciąży to sporty walki, gry zespołowe, wspinaczka górska, jazda konna, jazda na rowerze, rolkach i wrotkach, narciarstwo i łyżwiarstwo, lekkoatletyka, aerobik klasyczny i tańce akrobatyczne, tenis i squash, sporty wodne i motorowe (np. żeglarstwo, nurkowanie, surfing, skoki do wody, pływanie na długich dystansach i na czas), bieganie powyżej 3 km dziennie i inne rodzaje aktywności wymagające znacznego wysiłku.

3. Seks w ciąży

Seks to nie tylko oznaka niesłabnącego pożądania – buduje i wzmacnia również emocjonalną więź między partnerami, co w czasie oczekiwania na dziecko jest szczególnie ważne. W ciąży nie trzeba zatem odmawiać sobie fizycznej bliskości, lecz z drugiej strony nie należy się do niej zmuszać.

W I trymestrze ciąży, z uwagi na mdłości i wahania nastrojów, kobieta może nie mieć ochoty na zbliżenia, a zamiast klasycznego seksu preferować delikatne pieszczoty i pocałunki. Nie jest to bynajmniej oznaką oziębłości seksualnej i nie powinno budzić niepokoju.

W II trymestrze ciąży wiele kobiet łatwo się podnieca, często ma ochotę na seks, a orgazm przeżywa intensywniej niż zwykle. W tym okresie ciało jest bowiem szczególnie wrażliwe na bodźce i nawet najdrobniejszy dotyk może obudzić wulkan pożądania. Czy trzeba studzić swoje łóżkowe zapędy? Niekoniecznie! Jeżeli ciąża przebiega prawidłowo, a w przeszłości kobieta nie miała poronień i porodów przedwczesnych, zbliżenia intymne nie są przeciwwskazane. Należy jedynie wybierać takie pozycje, przy których nie uciska się brzucha i nie dochodzi do głębokiej penetracji. Niemniej wiele mam odmawia seksu, obawiając się, że dziecko źle zareaguje na fluktuacje towarzyszące stosunkowi. Warto więc pamiętać, że w tym okresie ciąży maluszek nie jest jeszcze duży, a otaczająca go znaczna ilość wód płodowych dobrze amortyzuje wstrząsy. Mimo to lepiej przesadnie nie szaleć i zdecydować się na spokojny, delikatniejszy stosunek bez erotycznych akrobacji.

W III trymestrze ciąży seks nie jest już taki łatwy: brzuch staje się coraz większy i cięższy, co utrudnia poruszanie się, a kobieta częściej niż dotąd czuje się obolała i zmęczona. Nic więc dziwnego, że w takim stanie rzadziej myśli o miłosnych uniesieniach. Jeśli jednak się one pojawią, to w czasie zbliżeń najważniejsza jest odpowiednia pozycja. Nie należy kłaść się na plecach, gdyż ciężar macicy może utrudniać krążenie krwi – lepiej wybrać pozycję, w której kobieta leży na boku. Natomiast w ostatnim miesiącu przed porodem, kiedy szyjka macicy delikatnie się rozwiera, przez co do jej wnętrza mogą wniknąć bakterie, z seksu bezpieczniej jest zrezygnować.

4. Pozycja w czasie snu a ciąża

Wiele kobiet boi się także spania na brzuchu, sądząc, że ucisk może negatywnie wpłynąć na rozwijające się w ich łonie dziecko. Jak wskazują położnicy, lęk ten jest niepotrzebny. Większość z nas nie ma możliwości kontrolowania pozycji przybieranej podczas snu. Jest też całkowicie normalne, że w nocy obracamy się, kręcimy. Natura to przewidziała – również w tym przypadku maluszka chronią wody płodowe. Gdy płód jest już bardzo duży i mama nie ma nawet możliwości spania na brzuchu, wygodny sen ułatwią jej specjalne rogale i poduszki ciążowe.

5. Urządzenia elektroniczne a ciąża

W tej kwestii prawdy mieszają się z mitami, co nie ułatwia ciężarnej właściwej ochrony. Wszystko przez to, że urządzenia elektroniczne codziennego użytku (komputery, laptopy, smartfony, telewizory i inne) emitują szkodliwe fale sztucznego promieniowania elektromagnetycznego (PEM), jednak są one niewidoczne gołym okiem. Wiele przyszłych mam uznaje zatem, że skoro zagrożenia nie można zobaczyć, to ono nie istnieje. Tymczasem jest dokładnie odwrotnie!

Obecność groźnych fal PEM jest wprost proporcjonalna do stale rosnącej liczby urządzeń elektronicznych, z których korzystamy. Na szczęście na całym świecie rośnie też świadomość niebezpieczeństwa ze strony sztucznego promieniowania elektromagnetycznego, a w sprzedaży pojawiają się specjalne ubrania i akcesoria (np. kocyki ciążowe i podkoszulki ciążowe polskiej firmy Femibelly), które przed nim chronią. Kobieta w ciąży, oprócz używania odzieży i akcesoriów ochronnych, powinna również stosować podstawowe zasady bezpieczeństwa, opisane w artykule Jak ograniczyć wpływ promieniowania z otoczenia na ciążę? 10 praktycznych porad.

Ochrona przed falami PEM jest tak ważna, ponieważ na ich negatywny wpływ ciąża jest szczególnie narażona – o ile wody płodowe chronią dziecko przed bakteriami czy urazami, o tyle niestety nie stanowią bariery dla fal promieniowania. Ciężarne, które intensywnie i bez odpowiedniej ochrony korzystają z urządzeń elektronicznych, narażają siebie i dziecko na poważne komplikacje zdrowotne – szczegółowe informacje o negatywnym oddziaływaniu PEM można znaleźć w artykule Wpływ promieniowania na zdrowie kobiety w ciąży.

6. Zwierzęta a ciąża

Radykalni lekarze są zdania, że na czas ciąży lepiej pozbyć się z domu zwierząt domowych: psów, kotów, gryzoni. Można oddać je rodzinie albo znajomym, w ostateczności – przekazać do schroniska. Kto nie chce decydować się na taki krok, nie musi oczywiście wyrzucać pupila za drzwi, ale powinien przestrzegać zasad higieny.

Szczególną ostrożność powinni zachować właściciele kotów, przenoszących toksoplazmozę – chorobę wywoływaną przez pierwotniaka Toxoplasma gondii, która może prowadzić do uszkodzeń płodu, a nawet do poronienia. Aby się przed nią uchronić, trzeba:

• zbadać się na obecność przeciwciał przeciwko toksoplazmozie,
• dbać o czystość kota i regularnie badać go u weterynarza,
• zrezygnować ze spożywania surowego mięsa, np. tatara, a także nie dawać go kotu,
• dbać o higienę – do sprzątania po pupilu należy używać gumowych rękawiczek, a po tej czynności dokładnie myć ręce wodą z mydłem.

7. Nieszczęśliwy wypadek a ciąża

Zawsze może się zdarzyć, że potkniemy się lub poślizgniemy i upadniemy. Możemy zostać przypadkowo uderzeni, wystawieni na znaczne obciążenie fizyczne albo, co gorsza, uczestniczyć w wypadku drogowym. Gdy takie sytuacje przydarzą się ciężarnej, ewentualne ryzyko uszkodzenia płodu, krwotoku bądź porodu przedwczesnego zależy od mechanizmu urazu i jego siły. W wielu przypadkach wody płodowe dostatecznie chronią dziecko, ale po każdym niebezpiecznym zdarzeniu lepiej się przebadać i wykonać USG. Z zasady kobiety w ciąży nie powinny narażać się na jakiekolwiek ryzyko.